Ochotnica

Jedna z najdłuższych wsi w Polsce, dla której dokument lokacyjny wydał już w 1416 r. Władysław Jagiełło.

W czasie II wojny światowej wieś była ośrodkiem gorczańskiej partyzantki. W październiku 1944 r. doszło w okolicy do bitwy pomiędzy oddziałami niemieckimi a IV batalionem I Pułku Strzelców Podhalańskich. W grudniu tego samego roku, w odwecie za zabicie oficera SS, Niemcy przeprowadzili pacyfikację Ochotnicy Dolnej, która to akcja zapisała się w pamięci jako „Krwawa Wigilia”. Spalono wówczas ok 50 gospodarstw i zamordowano 56 osób. Na pamiątkę tych tragicznych wydarzeń postawiono niedaleko kościoła pomnik, który przedstawia mieszkankę wsi – Marię Kawalec z dzieckiem na ręku, zastrzeloną podczas próby ucieczki z pożogi.